1. Đền Bảo Hà thờ ai?
Đền Bảo Hà, ngôi đền cổ kính nằm tại xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai, là một trong những điểm đến tâm linh nổi tiếng bên dòng sông Hồng hùng vĩ. Cách trung tâm thành phố Lào Cai khoảng 60 km về phía nam, đền Bảo Hà thờ danh tướng Nguyễn Hoàng Bảy - vị anh hùng bảo vệ biên cương phía Bắc. Đây là biểu tượng văn hóa, tín ngưỡng sâu sắc của người dân vùng Tây Bắc. Với lịch sử hơn 200 năm, ngôi đền mang trong mình những câu chuyện huyền thoại, kiến trúc độc đáo và không gian lễ hội rực rỡ, thu hút hàng nghìn du khách mỗi năm.
_606647796.jpg)
Đền Bảo Hà thờ Đức Thánh Hoàng Bảy. (Ảnh: Sưu tầm)
2. Lịch sử hình thành và phát triển của đền Bảo Hà
Được xây dựng vào cuối thế kỷ 18 dưới thời Lê Cảnh Hưng, đền Bảo Hà gắn liền với chiến công oai hùng của ông Nguyễn Hoàng Bảy, người có công bảo vệ và xây dựng Tổ quốc ở cửa ải Lào Cai. Tọa lạc dưới chân đồi Cấm, bên tả ngạn sông Hồng, đối diện với đền Cô Tân An qua dòng sông, đền Bảo Hà sở hữu vị trí phong thủy đặc biệt: lưng tựa núi, mặt hướng sông. Năm 1997, đền được công nhận là Di tích lịch sử - Văn hóa cấp Quốc gia, trở thành niềm tự hào của người dân địa phương.
3. Sự tích dân gian về đền Bảo Hà
Đền Bảo Hà không chỉ gắn với lịch sử mà còn nổi tiếng qua những sự tích dân gian kỳ bí. Một câu chuyện được lưu truyền kể rằng, sau khi ông Nguyễn Hoàng Bảy qua đời, người dân vùng Bảo Yên thường xuyên đối mặt với giặc cướp và thiên tai. Trong lúc tuyệt vọng, họ cầu khấn ông và bất ngờ nhận được sự trợ giúp: giặc cướp rút lui, mùa màng trở nên trù phú. Từ đó, người dân tin rằng ông đã hóa thành vị thần linh, luôn bảo vệ vùng đất biên cương.
Một sự tích khác kể về hình ảnh vị tướng cưỡi ngựa trắng xuất hiện trên dòng sông Hồng vào những đêm trăng sáng. Dân làng tin rằng đó là ông Nguyễn Hoàng Bảy, vẫn ngày đêm tuần tra bảo vệ quê hương như khi còn sống. Ngoài ra, có truyền thuyết cho rằng những ai thành tâm cầu nguyện tại đền Bảo Hà thường nhận được sự linh ứng, đặc biệt là trong việc cầu bình an và tài lộc. Những câu chuyện này, dù chưa được chứng minh lịch sử, đã làm tăng vẻ huyền bí và sức hút tâm linh của đền Bảo Hà.
Đền Bảo Hà gắn với nhiều sự tích dân gian huyền bí, che chở, đem lại bình an cho nhân dân. (Ảnh: Sưu tầm)
4. Kiến trúc và không gian tâm linh đền Bảo Hà
Đền Bảo Hà tọa lạc tại vị trí phong thủy tuyệt đẹp: lưng tựa vào dãy núi cao, mặt hướng ra sông Hồng đỏ nặng phù sa. Không gian nơi đây vừa gần gũi với thiên nhiên, vừa toát lên sự linh thiêng đặc trưng. Kiến trúc đền được xây dựng theo lối truyền thống Việt Nam, bao gồm tam quan, phủ Chúa Sơn Trang, đại bái, cung cấm và các gian thờ phụ, với diện tích vùng lõi lên đến 8,36 ha.
Cổng tam quan chào đón du khách bằng những nét chạm khắc tinh xảo trên gỗ, thể hiện hoa văn truyền thống như hình rồng, phượng hoặc cảnh thiên nhiên, mang đậm dấu ấn nghệ thuật Việt. Phủ Chúa Sơn Trang, nơi thờ các vị thần núi, được xây dựng từ gỗ lim chắc chắn, kết hợp với đá xanh bền vững, tạo nên vẻ cổ kính. Đại bái và cung cấm nổi bật với tượng thờ danh tướng Nguyễn Hoàng Bảy, được chế tác công phu trên nền gỗ sơn son thếp vàng, toát lên vẻ uy nghiêm. Các chi tiết phong thủy như hướng mặt sông, lưng tựa núi không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn tạo sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên.
Xung quanh đền Bảo Hà, dòng sông Hồng chảy êm đềm kết hợp với núi non trập trùng tạo nên bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, làm nổi bật không gian linh thiêng của ngôi đền.
5. Lễ hội đền Bảo Hà
Ngày 17 tháng 7 âm lịch hàng năm, đền Bảo Hà trở nên rực rỡ với lễ hội truyền thống tưởng nhớ danh tướng Nguyễn Hoàng Bảy. Lễ hội diễn ra từ ngày 15 đến 17 tháng 7 âm lịch, mở đầu bằng nghi thức rước kiệu trang nghiêm từ bờ sông lên đền, tiếp theo là lễ dâng hương, tế lễ và các bài hát văn đặc sắc kể về cuộc đời ông. Năm 2024, lễ hội còn có thêm nghi thức thi làm ngựa mã, tôn vinh nghề thủ công truyền thống, tạo điểm nhấn mới mẻ.
Ngoài lễ hội chính, đền Bảo Hà còn tổ chức các ngày lễ khác như lễ Thượng Nguyên (rằm tháng Giêng), lễ tiệc quan tuần tranh (25 tháng 5 âm lịch) và lễ Tết muộn (Tết Tất niên). Không khí tại đền Bảo Hà trong các dịp này vừa trang trọng, vừa sôi động, thu hút du khách hòa mình vào văn hóa dân gian vùng Tây Bắc.
6. Kinh nghiệm du lịch đền Bảo Hà
6.1. Hướng dẫn di chuyển
Từ Hà Nội, bạn có thể đến đền Bảo Hà bằng ô tô hoặc xe máy qua quãng đường khoảng 300 km. Tuyến đường phổ biến là cao tốc Nội Bài - Lào Cai, sau đó rẽ vào quốc lộ 70 đến huyện Bảo Yên. Từ thành phố Lào Cai, bạn đi 60 km về phía nam theo quốc lộ 70, mất khoảng 1-2 giờ. Xe khách từ bến Mỹ Đình hoặc Lào Cai cũng là lựa chọn tiện lợi.
6.2. Hoạt động du lịch
Ngoài việc viếng đền, du khách có thể khám phá cảnh quan sông Hồng hoặc ghé thăm đền Cô Tân An đối diện qua sông, một địa điểm tâm linh liên quan mật thiết với đền Bảo Hà.
7. Lưu ý khi thăm lễ đền Bảo Hà
7.1. Thời gian đi lễ trong năm
Ngoài dịp lễ hội chính ngày 17 tháng 7 âm lịch, bạn có thể ghé đền Bảo Hà vào ngày rằm (15) hoặc mùng 1 âm lịch hàng tháng, khi không khí lễ cúng thường diễn ra đông đúc và trang nghiêm. Đầu năm mới (tháng 1 âm lịch) cũng là thời điểm nhiều người chọn để cầu bình an và may mắn.
7.2. Sắm lễ
Khi thăm lễ đền Bảo Hà, bạn nên chuẩn bị lễ vật đơn giản nhưng thành tâm, như hương, hoa tươi, bánh kẹo, trầu cau hoặc rượu trắng. Tránh mang đồ mặn như thịt sống vì đây là nơi thờ thần linh, cần giữ sự thanh tịnh. Một số người còn chuẩn bị tiền lẻ để đặt lên ban thờ, thể hiện lòng thành kính.
7.3. Một số lưu ý khác
Nếu tham gia lễ hội hoặc ngày đông khách, hãy đến sớm để tránh chen lấn và có không gian yên tĩnh cầu nguyện.
Mang theo nước uống, ô dù hoặc áo mưa vì thời tiết vùng núi có thể thay đổi bất ngờ.
Không vứt rác bừa bãi quanh khu vực đền Bảo Hà để giữ gìn sự sạch sẽ và linh thiêng.
Tuân theo hướng dẫn của ban quản lý đền khi thắp hương hoặc tham gia nghi lễ để đảm bảo an toàn.
Chuẩn bị lễ vật đi lễ đền Bảo Hà không nhất thiết phải cầu kỳ mà hãy thật thành tâm khi đến chiêm bái tại đây. (Ảnh: Sưu tầm)
8. Giá trị văn hóa và tâm linh
Đền Bảo Hà đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân Lào Cai. Với họ, đây là nơi gửi gắm niềm tin, cầu mong bình an và mùa màng thuận lợi. Danh tướng Nguyễn Hoàng Bảy được xem như vị thần hộ mệnh, luôn bảo vệ vùng đất biên cương.
Ngôi đền còn góp phần lớn vào phát triển du lịch tâm linh tại Lào Cai. Lượng du khách đổ về đây ngày càng đông, đặc biệt vào dịp đầu năm, giúp thúc đẩy kinh tế và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống. Đền Bảo Hà chính là cầu nối giữa lịch sử và hiện tại, giữa con người và thiên nhiên.
Đền Bảo Hà là di tích lịch sử linh thiêng, lưu giữ những giá trị văn hóa sâu sắc. Với kiến trúc độc đáo, sự tích huyền bí và lễ hội đặc sắc, đây là điểm đến không thể bỏ qua tại Lào Cai. Hãy ghé thăm đền Bảo Hà để cảm nhận hơi thở lịch sử và tìm về sự bình yên trong tâm hồn.
